Uprawianie sportu zarówno tego zawodowego, jak i rekreacyjnego wiąże się z możliwością wystąpienia urazów aparatu ruchu. Zakres oraz rodzaj uszkodzeń jest różny, jednak właściwe postępowanie, adekwatne do zaistniałych niekorzystnych zmian, może zmniejszyć niekorzystne skutki w przypadku wszystkich rodzajów uszkodzeń.
Urazy powodujące uszkodzenia tkanek są bodźcem do zapoczątkowania procesu samoleczenia, którym paradoksalnie jest stan zapalny. Tym, co możemy zaobserwować, są: ból i związane z nim ograniczenie aktywności okolicy dotkniętej urazem, obrzęk, zaczerwienienie, ucieplenie, zasinienie i/lub krwiak. Włączenie naszych działań w fizjologiczne procesy leczenia i podporządkowanie się im wpłynie korzystnie na przyspieszenie powrotu do sprawności.
Fizjologiczny obraz procesu samoleczenia urazów:
- faza ostra, zapalna, do 48 godzin po urazie,
- faza podostra, regeneracyjna, trwająca do sześciu–ośmiu tygodni,
- faza przewlekła, z tworzeniem blizn i powrotem do możliwej sprawności funkcjonalnej, powyżej ośmiu tygodni, przeciętnie do sześciu miesięcy po urazie.
Uniwersalnym kluczem postępowania w przypadku urazów w okresie ostrym jest postępowanie zgodne z protokołem nazywanym od pierwszych liter składowych protokołu w języku angielskim – PRICE:
- P jak protection – ochrona, przez co rozumiemy zabezpieczenie uszkodzonej części ciała przed dalszym uszkadzaniem tkanek.
- R jak rest – odpoczynek, przez co należy rozumieć natychmiastowe zaprzestanie wykonywanej czynności zarówno dotyczącej bezpośrednio uszkodzonych struktur, włącznie z uruchomieniem uszkodzonych części ciała, jak i zaprzestanie aktywności ogólnej.
- I jak ice – lód, miejsce uszkodzone należy poddać schładzaniu już od pierwszych minut po incydencie. Lód lub inne okłady chłodzące należy przykładać kilka razy na dobę przez najbliższe trzy doby. Okłady jednorazowo nie powinny być stosowane dłużej niż trzy minuty, w seriach do 20 minut, kilka razy dziennie. Celem jest zamknięcie naczyń krwionośnych dla zmniejszenia potencjalnych krwiaków.
- C jak compresion – stosujemy ucisk dla zatamowania wypływu krwi z uszkodzonych naczyń krwionośnych, a tym samym zmniejszamy rozmiar potencjalnego krwiaka, minimalizujemy obrzęk. Ucisk może być zrealizowany przez bandaż elastyczny, opaski uciskowe lub w przypadku stawu skokowego przez utrzymanie na stopie skarpety.
- E jak elevation – oznacza, o ile jest to możliwe ze względów technicznych, konieczność uniesienia poddanej urazowi kończyny powyżej poziomu serca dla zmniejszenia ewentualnego ubytku krwi.
NAJCZĘSTSZE URAZY I SPOSOBY POSTĘPOWANIA
STŁUCZENIE
Stłuczenie to uraz tkanek w rejonie zadziałania sił zewnętrznych i ich okolic. To, co zauważy pacjent, to ból, obrzęk, siniak, trudności w ruchu czynnym. Najczęściej takie sytuacje nie wymagają pomocy lekarskiej....
